Florya Atatürk Deniz Köşkü

Köşkün bahçeden görünümü

Florya deyince gezilip görülecek yerler arasında sayılan bir mekân da Atatürk Deniz Köşkü’dür. Ancak bu köşk Florya’da değil, Basınköy mahallesi sınırları içinde, Menekşe civarında bulunuyor. Florya tren istasyonuna daha yakın olduğu için olsa gerek, Florya ile özdeşleşmiş. Bu tarafları yakından tanıyanlar bilir, Menekşe, bir zamanlar İstanbul’un en güzel plajlarını barındıran bir sayfiye yeriydi. Atatürk de kumsallarıyla ünlü bu bölgeye sık sık gelir, halka karışır, halkla birlikte denize girermiş.

Kardeşimle yaptığım dillere destan Florya gezisi sırasında birlikte Atatürk Deniz Köşkü’ne gitme fırsatımız olmamıştı. Ama ben birkaç gün sonra bir başka ufak kaçamakla Florya’ya yine geldim ve bu kez köşkü de gördüm. Bu yazıda köşkü anlatacağım. Siz Florya gezimizin ayrıntılarını merak ediyorsanız şuracığa bir tık!

Ulaşım

Köşke ulaşımın en kolay yolu aslında banliyö trenleriydi. Ama şu an demiryolu onarımda olduğu için onun yerine İETT’nin BN1, BN2 ve BN3 hatları koyuldu. Bu otobüsler köşkün önünden geçiyor. Florya’ya nasıl gidilir bunu Florya yazısında ayrıntılı anlatmıştım. Yukarıda koyu bağlantısı var, tıklayabilirsiniz :)

Giriş

Bilet gişesi ve yanda fiyat listesi

Köşk maalesef pek fazla ziyaret edilmiyor. Ben gittiğimde bilet gişesi de boştu zaten. Öylece elimi kolumu sallayarak iskeleden köşke doğru yürüdüm. İçeride de kimseler görünmüyordu. Atatürk’ün kayığının sergilendiği ve köşkün mimarı Seyfi Arkan’la ilgili birtakım bilgilerin paylaşıldığı odadayken bir görevli geldi. Beni karşıladı. Gişede olmadığımız için biraz da utanıp sıkılarak “Ziyaret için mi geldiniz, öğrenci misiniz? Ben bilet koçanını getireyim, 1 TL ücreti var. Yoksa da önemli değil” dedi. Bu sembolik ücret gülümsetti tabii :) Hemen ardından köşkün rehberi beyefendi göründü. 

İçeri giriş tam 2,5 TL, indirimli 1 TL. Köşk pazartesi ve perşembe günleri kapalı. Diğer günlerde 09.00 – 17.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Bilirsiniz, Millî Saraylar’a bağlı yerlerde müzekart geçmiyor ve girdiğinizde ücretsiz rehberlik hizmeti veriliyor. Köşkün rehberi de adını sormayı akıl edemediğim, çok kibar, tatlıdilli, hoşsohbet bir beydi. Galoşlarımızı giyip köşke girdik ve fotoğraf çekmememi rica ederek başladı anlatmaya.   

Atatürk, Florya’yı çok sevdiği için o dönemin İstanbul Belediyesi, bölgede bir yazlık yaptırıp Atatürk’e armağan etme kararı almış. Böylece 1935 yılında Florya’nın simgelerinden olan bu köşkün temelleri atılmış. 2 ay süren yapımını denetlemeye Atatürk birkaç kez birden gelmiş. 1935, 1936, 1937 yazlarını, yani hastalanıp yaşama veda etmeden önceki son sağlıklı yazlarını Florya’daki bu köşkte geçirmiş.

Atatürk’ün yatak odası

Atatürk halkla birlikte köşkün yapımını denetlerken

Rehberimin eşlik ettiği turun tek ziyaretçisi bendim. Bu nedenle sohbet havasında geçti turum. Gezmeye köşkün salonundan başladık. Köşkün en büyük bölümü olan salonda oturma grupları ve toplantı masası vardı. Tavanındaki aynayla içerisi daha da aydınlatılmıştı.

Atatürk’ün çalışma odası da köşkün dikkat çekici bölümlerinden biriydi. Öncelikle odadaki kitaplıklar göze çarpıyordu. Asılları Dolmabahçe Sarayı’na gönderilen ve orada sergilenen kitapların yerine maketler koyulmuştu. Oda, günümüz zevklerine çok uygun bir biçimde döşenmişti. Kim bilir o zamanın koşullarında ne kadar modern bir tasarımı vardı!

Köşkün uzun koridoru boyunca yatak odaları sıralanmıştı. Toplam 6 yatak odası bulunan köşkte en büyük ve en özel oda hiç kuşkusuz Atatürk’ün yatak odasıydı. Ferah ve aydınlık odanın kendine ait bir de banyosu vardı. Özgün hâli çok iyi korunmuş, tüm araç, gereç, su armatürleri ve fayanslar olduğu gibi duruyordu. Burada bir fotoğraf çekebilmeyi gerçekten istedim fakat Millî Saraylar’dan gelen yazı gereğince mümkün olmadığını söyledi rehberim. Fakat çok doğal karşıladı bu isteğimi ve banyonun gerçekten de köşkün en özel bölümlerinden biri olduğunu ekledi. Banyodaki en ilgi çekici eşyalardan biri de Atatürk’ün tartısıydı. Oturaklı bu tartı, Atatürk hasta olduğu zamanlarda kullanılıyormuş. Odada ayrıca Atatürk'e ait giysiler de vardı.

Diğer yatak odaları

Atatürk ve Ülkü Adatepe köşkün iskelesinde

Atatürk’ün odasından sonra, Atatürk’ün manevi kızlarından ünlü tarihçi Afet İnan ve Ülkü Adatepe’nin yatak odaları vardı. Afet Hanım yetişkin olsa da, Ülkü Hanım çocukluk günlerini geçirmiş köşkte, Atatürk’le birlikte. Her ikisinin odasında da köşkte Atatürk’le birlikte çekindikleri fotoğraflar asılıydı. Özellikle Ülkü Adatepe’yle çekilmiş fotoğraflar bugün adeta simgelemiş ve hemen herkes tarafından biliniyor. Ülkü Adatepe’nin çocukluk giysileri ve terlikleri de bu odada sergileniyor.

Köşkteki tüm yatak odaları gemi kamarası gibi yan yana dizilmiş ve hepsi köşkü çevreleyen balkona açılıyor. Köşkün diğer yatak odaları daha küçük ve daha sade. Küçük yatak odalarının kendine ait banyosu yok. En sondaki dışında… Burası daha ziyade özel konukların ağırlandığı bir odaymış. İki taraftan güneş alan, daha geniş bir oda. İçinde kendi banyosu var. Burada İngiliz ve Ürdün kralları ve çok sayıda yabancı elçi ağırlanmış.

Koridorlar da camekânlar içinde Atatürk’ün özel eşya ve giysileri sergileniyor. Fotoğraflarda görülen mayoları, şapkaları birebir yakından, kendi gözünüzle görmek çok heyecan verici bir deneyim. Bu koridorla ilgili verilen izahattan sonra turumuz sona eriyor. Rehberimle birlikte dışarı çıkıyoruz biraz da Florya ve Menekşe sahilleri hakkında bilgi veriyor. Köşk hakkında yazı yazmak için ziyarette bulunduğumu söyleyince bana yazılı kaynaklar da öneriyor. Teşekkür edip, yanından ayrılıyorum.

Mimari özellikleri

Köşkün eski müştemilat binaları

Denizin ortasında, kum zemin üstüne kazıklar çakılarak yapılan bina, gemi tasarımları örnek alınarak tasarlanmış. Kum zeminde yapının batmaması için tüm yapı ahşaptan yapılmış. Köşkün her bir mimari ayrıntısı, gerçek gemilerdeki bir özelliği simgeliyormuş.  Zaten köşkün odaları kamaraları; balkonu da güverteyi andırıyor. Banyo ve koridorlarda tavanlara yerleştirilen yuvarlak havalandırma delikleri bir yandan da ışıklandırmayı sağlıyor. Tek katlı köşkte, dikkatinizi çektiyse hiç mutfaktan söz etmedim. Zira yemekler köşkün müştemilatında pişermiş. Bu müştemilat binaları bugün milletvekili lojmanı olarak kullanılıyor. Milletvekillerinden ziyade İstanbul'a gelen milletvekili yakınları tarafından kullanılıyor. Köşkün güzel, bakımlı bir bahçesi var.

Kısacası ben daha önce de bir kez gittiğim Atatürk Deniz Köşkü’nü çok sevdim. Özellikle bu kez rehber eşliğinde gezip, köşkü daha yakından tanıma olanağı bulduğum için çok mutlu oldum. Siz hiç gittiniz mi? Nasıl buldunuz? Eğer gitmediyseniz ve Florya eşrafına yolunuz düşerse mutlaka uğrayın!